ادبیات معاصر ایران و بهترین نویسندگان معاصر ایران

ایران یکی از غنی‌ترین کشورهای دنیا در زمینه ادبیات است. اشعار و داستان‌های ایرانی از گذشته تا کنون در زندگی مردم جریان داشته‌اند و حتی توانسته‌اند در بین مردم دیگر کشورها نیز طرفداران زیادی پیدا کنند. ادبیات ایران از دوران مشروطه به بعد به دلیل تغییرات که در سبک خود داشت وارد دوره معاصر شد و نویسندگان با محتوا و لحنی متفاوت آثار خود را خلق می‌کردند. بسیاری از نویسندگان ادبیات معاصر ایران توانسته‌اند با خلق آثار فاخر خود، شهرت بالایی در جهان نیز کسب کنند.

در ادامه با بررسی ادبیات معاصر ایران، چند تن از بهترین نویسندگان معاصر را معرفی خواهیم کرد.

ادبیات معاصر ایران

ایرانیان از ابتدای تاریخ به داستان‌گویی و داستان‌نویسی علاقه داشته‌اند که حاصل آن خلق آثار باشکوه و ارزشمندیست که همچنان جزء بهترین آثار ادبی جهان به شمار می‌روند. ادبیات ایران در سیر تکاملی خود دوره‌های مختلفی را داشته است که یکی از مهمترین آنها دوره معاصر می‌باشد. ادبیات معاصر ایران از اواخر قرن نوزدهم و همزمان با جنبش سیاسی مشروطه شروع شد. در آن سالها به دلیل رواج ادبیات خارج از ایران و نوگرایی در زندگی مردم، نویسندگان سبک جدیدی را در داستان‌نویسی و یا سردون شعر پیش گرفتند.

یکی از تحولات بزرگ در ادبیات معاصر ایران، پیدایش شعر نو بود که توسط نیما یوشیج شروع و با شاعران بزرگ دیگری مانند مهدی اخوان ثالث، سهراب سپهری، احمد شاملو و فروغ فرخزاد ادامه پیدا کرد. داستان‌نویسی نیز در ادبیات معاصر ایران به سادگی گرایش پیدا کرد و بیشتر حول داستان‌هایی با محتواهای انتقادی نسبت به سیاست و فرهنگ کشور می‌چرخید. در همین دوران معاصر بود که داستان‌های کوتاه و بلند (رمان) و نمایشنامه‌نویسی رایج شد و به تدریج نویسندگان از زبان عامیانه نیز در داستان‌های خود استفاده کردند.

بهترین نویسندگان معاصر ایران

از ابتدای شروع دوره معاصر در ادبیات ایران، نویسندگان بزرگی گام‌های مهمی برای اعتلای ادبیات و فرهنگ ایران برداشته‌اند. این نویسندگان با قلم روان و زبان خاص خود کوشیده‌اند تا تصویر درستی از زندگی طبقات گوناگون جامعه ارائه دهند و با این کار در قلب و ذهن مردم جایگاه ویژه‌ای برای خود کسب کرده‌اند. اگرچه تعداد زیادی از نویسندگان معاصر آثار ارزشمندی خلق کرده‌اند که شایستگی نقد و بررسی را داشته باشند اما به دلیل اینکه مجال بحث درباره همه آنان وجود ندارد، به معرفی تعدادی از بزرگترین و تاثیرگذارترین نویسندگان ادبیات معاصر ایران بسنده می‌کنیم.

1. محمدعلی جمال‌زاده(1376-1270)

سیدمحمدعلی موسوی جمال‌زاده اصفهانی در سال 1300 با نگارش کتاب یکی بود یکی نبود، اولین مجموعه داستان‌های کوتاه را در این منتشر کرد و به عنوان آغازگر داستان‌نویسی به شیوه نوین شناخته شد. جمال‌زاده قلمی ساده داشت و با نثری طنزآمیز و عامیانه که ضرب‌المثل‌های متنوعی در آن دیده می‌شد، شرایط دوره زمانه خویش را نقد می‌کرد. از جمله آثار جمال‌زاده میتوان به دارالمجانین زمین، تلخ و شیرین، دهقان، سر و ته یه کرباس، ارباب، راه آب نامه، قصه ما به سر رسید، صندوقچه اسرار، قصه‌ های کوتاه برای بچه‌ های ریش‌ دار و … اشاره کرد.

2. صادق هدایت(1330-1281)

صادق هدایت یکی از نویسندگان نسل اول ادبیات معاصر ایران است که از روشنفکران آن زمان نیز به شمار می‌رود. او در بین داستان‌های کوتاه خود، چند رمان نیز دارد که بوف کور را می‌توان مهمترین آنها دانست. بوف کور صادق هدایت را می‌توان مهمترین کتاب داستانی مدرن دانست که با ترجمه به زبان‌های فرانسوی و انگلیسی، موجب شهرت هدایت شد. این کتاب که به سبک سورئالیستی نوشته شده دارای نمادها و تمثیل‌های فکری در فرهنگ و ادبیات کهن ایرانی است. از مهمترین آثار هدایت می‌توان به سگ‌ولگرد، سه قطره خون، زنده‌به‌گور و داش‌آکل اشاره کرد.

3. بزرگ علوی(1375-1282)

سید مجتبی آقابزرگ علوی مهارت بالایی در انتقال احساسات اجتماعی زمان خود به مخاطب داشت. اکثر آثار این نویسنده مثل پنجاه‌وسه نفر، نامه‌ها و ورق‌پاره‌های زندان بر انتقادهای اجتماعی از دوره زمانه خودش استوار هستند. همچنین به دلیل اینکه در آثار خود از زندان و زندانیان نوشته است، او را بنیانگذار ادبیات داستانی زندان نیز می‌دانند. یکی از معروف‌ترین آثار بزرگ علوی، رمان چشمهایش است که می‌توان آن را برجسته‌ترین اثرش دانست. این کتاب از معدود آثاریست که با محوریت یک زن خلق شده است.

4. صادق چوبک(1377-1295)

صادق چوبک آثار خود را در سبک طبیعت‌گرایی و واقع‌گرایی می‌نوشت و علاقه‌اش به دیدگاه‌‌های روانشناسی فروید، باعث پرداختن به مضامینی مانند غریزه جنسی، تعصب، فقر و نادانی شد. از دیگر ویژگی‌های نثر صادق چوبک تصویرسازی برای مخاطب و توجه به زشتی‌ها و آدم‌های توسری‌خورده است که او را به یکی از نویسندگان موثر ادبیات معاصر بدل کرده است. تعدادی از مهمترین آثار چوبک عبارتند از تنگسیر، سنگ صبور، خیمه‌شب‌بازی، چراغ آخر و انتری که لوطی‌اش مرده بود.

5. سیمین دانشور(1300-1390)

سیمین دانشور، همسر جلال آل احمد و جزء برجسته‌ترین زنان نویسنده در ایران است. او که دکتری خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گرفت، داستان‌نویسی خود را با کتاب آتش خاموش شروع کرد. اکثر منتقدان بهترین اثر دانشور را رمان سووشون می‌دانند که روایت یک زن از اوضاع اجتماعی مردم فارس در زمان جنگ جهانی دوم است. دانشور علاوه بر نویسندگی به کار ترجمه نیز میپرداخت و تعداد قابل توجهی از آثار بزرگان را به فارسی برگردانده است. بسیاری قلم دانشور را هنری‌تر از جلال آل احمد و روایت شفاف و پخته را از مهمترین ویژگی‌های نویسندگی او می‌دانند.

6. جلال آل احمد(1348-1302)

یکی از نام آشناترین نویسندگان ایرانی، سید جلال‌الدین سادات آل احمد است که علاوه بر فعالیت‌های ادبی و نویسندگی، به دلیل فعالیت‌های سیاسی خود به عنوان یک روشنفکر و منتقد نیز شناخته می‌شود. او در دوران فعالیت خود آثار مختلفی را به شکل داستان‌های کوتاه و بلند نوشت که از جمله آنها می‌توان به مدیر مدرسه، زن زیادی، نون والقلم، از رنجی كه می‌بریم و … اشاره کرد. نخستین اثر آل احمد مجموعه داستانی دید و بازدید است.

7. غلامحسین ساعدی(1364-1314)

ساعدی یکی از پرکارترین نویسندگانی است که در طول 50 سال زندگی خود توانسته داستان‌های کوتاه و بلند، نمایشنامه و فیلمنامه‌های فاخری نوشته و منتشر کند. این نویسنده بیشتر به دلیل مضمون‌های مرموز و ترسناک و شخصیت‌های عجیب غریب داستان‌هایش شهرت دارد. اغلب کاراکترهای داستان‌های او درگیر مشکلات روانی غیرقابل درمان هستند که از این حیث به ادگار آلن پو شباهت دارد. از مهمترین آثار ساعدی می‌توان به غریبه در شهر، واهمه‌های بی‌نام و نشان، دندیل، عزاداران بیل و ترس‌ و لرز اشاره کرد.

8. هوشنگ گلشیری(1379-1316)

گلشیری جزء نویسندگانی است که سعی میکرد با کندوکاو در ادبیات کلاسیک فارسی، شیوه‌های نوین داستان‌نویسی را بیابد. او با نوآوری‌هایش به فرم‌های جذابی می‌رسید که به نویسندگان نسل‌های بعد نیز انتقال یافت، به همین دلیل او را از تاثیرگذارترین نویسندگان معاصر می‌دانند. از معروف‌ترین کتاب‌های او می‌توان به حدیث ماهیگیر و دیو، نمازخانه کوچک من، جبه خانه، بره گمشده راعی و شازده احتجاب اشاره کرد.

9. عباس معروفی(1336 تا 1401)

اولین اثر عباس معروفی مجموعه‌ی داستان روبه‌روی آفتاب است که در سال 1359 انتشار یافت اما در سال 1368 بود که با انتشار رمان سمفونی مردگان به شهرت بالایی رسید. این کتاب اثری تراژیک است که اوضاع مردم و کشور را از طریق یک خانواده اردبیلی در دوران جنگ جهانی دوم روایت میکند. از ویژگی‌های برجسته رمان سمفونی مردگان، تغییر راوی است، طوری که هربار یکی از شخصیت‌ها داستان را بیان میکند.

10. محمود دولت آبادی(1319 تا کنون)

محمود دولت آبادی با نثر روان و ساده خود، زندگی مردم روستایی و فقیری می‌پردازد که در برابر رنج‌ها و ظلم‌های حاکم مقاومت می‌کنند. دولت آبادی قلمی دقیق و توصیف‌گرایانه دارد و تلاش می‌کند شخصت‌ها و صحنه‌های داستان را با جزئیات زیاد روایت کند. جای خالی سلوچ، کارنامه‌ی سپنج، آهوی بخت من گزل، سلوک و کلیدر از بهترین آثار او هستند. گفتنی است رمان کلیدر طولانی‌ترین رمان فارسی است که به روایتی از یک داستان واقعی در روستای کلیدر خراسان می‌باشد.