فلسفه یکی از مهمترین علومی است که در طول تاریخ زندگی انسان‌ها را تحت تاثیر قرار داده؛ به همین دلیل فلسفه‌خوانی همواره یکی حزء مطالعات ارزشمند انسان‌های فرهیخته بوده است. فلسفه که در لغت به معنی عشق به خرد یا دانش است، علاوه بر تفکر نیازمند مطالعه عمیق و گسترده ایست تا فیلسوف یا علاقه‌مند به فلسفه بتواند به وسیله آشنا شدن با تفکرات مختلف و متفاوت، نظریات فیلسوفان را در طول تاریخ درک کرده و تفکر مختص خود را بیابیم. گفتنی است مطالعه آثار فلسفی به رشد انسان در جهت ارضای نیازهای خود و بهتر زندگی کردن و همچنین افزایش توانایی‌ها در جهت استدلال و اندیشه بهتر و کامل‌تر کمک میکند.
علاوه بر آن با مطالعات مناسب امکان ایجاد سوالات جدید و گوناگون در ذهن ما افزایش پیدا کرده و بیشتر مشتاق تفکر عمیق خواهیم شد. همچنین مطالعه بهترین کتاب‌های فلسفه میتواند عملکرد منتقدانه‌ای به خود نیز داشته باشد و با ایجاد چالش‌هایی، برخی از ایرادهای فرایند فکریمان را بروز دهد. بنابراین در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا بهترین کتاب‌های فلسفه برای شروع را معرفی کنیم تا علاقه‌مندان به فلسفه و کتاب بدون سردرگمی نقطه مناسبی را برای شروع فلسفه بیابند.
بهترین کتاب‌های فلسفی برای شروع
در بالا به اهمیت مطالعه کتاب‌های فلسفی پرداخته شد و اکنون قصد داریم موضوعات مناسبی را برای شروع فلسفه‌خوانی بیابیم. ارسطو معتقد بود که فلسفه با حیرت آغاز میشود و فقط زمانی که از چیزی در شگفت هستیم، میتوانیم تفکر فلسفی داشته باشیم و به دنبال پاسخی برای سوالاتمان باشیم. بر اساس این نظر ارسطو میتوان گفت باید قبل از شروع به مطالعه کتاب‌های فلسفی، سوالاتی در ذهنمان باشد و تفکرات نقادانه و عمیقی داشته باشیم یا به عبارت دیگر حیرت‌زده شده باشیم تا به خواندن کتاب‌های فلسفی مشتاق شده و از کندوکاو در آنها خسته نشویم.
بنابراین در ابتدای راه این مسئله که حیرت‌زدگی درباره چه موضوعی ما را به سمت مطالعه کتاب‌های فلسفی کشانده است، در انتخاب کتاب‌های مناسب بسیار تاثیرگذار است؛ چراکه عده‌ای ممکن است سوالاتی در باب فلسفه خدا و دین در ذهن داشته باشند و عده دیگری سوالاتی درباره اخلاقیات یا معنی زندگی، در نتیجه آثاری که هر کدام می‌بایست مطالعه کنند متفاوت خواهد بود. فارغ از این، بسیاری از کتاب‌ها به شرح و بررسی خود فلسفه پرداخته‌اند و می‌توانند نقطه شروع مناسبی برای افرادی که درباره فلسفه کنجکاو هستند، باشند.
کتاب دنیای سوفی اثر یوستین گردر
یوستین گردر یکی از اساتید برجسته فلسفه و تاریخ است که بیشتر به دلیل نگارش رمان‌های فلسفی به زبان ساده مانند دنیای سوفی، دختر پرتقالی، راز فال ورق و آریل مشهور شده است. او کتاب دنیای سوفی را برای توضیح راحت و ساده مطالب فلسفی به دانشجویان خود نوشت. در این رمان، دختری نامه‌هایی با مضامین و سوالات فلسفی از فردی به نام آلبرتو ناکس دریافت میکند و خواندن این نامه‌ها موجب درگیری ذهن سوفی و جست و جو برای یافتن پاسخی برای این سوالات فلسفی میشود.
این کتاب نمونه بسیار خوبی برای مطالعه تاریخ فلسفه نیز به شمار می‌رود؛ چراکه یوستین گردر تلاش کرده سیر اندیشه‌های فلسفی را از یونان باستان به بعد شرح دهد.
کتاب دختر پرتقالی اثر یوستین گردر
یکی دیگر از کتاب‌های یوستین گردر، رمان دختر پرتقالی است که سبکی مشابه کتاب دنیای سوفی، اثر دیگر این نویسنده و استاد فلسفه دارد. در این رمان یک پدر برای آشنایی پسرش با دیدگاه خود به دنیا نامه‌هایی برای او می‌نویسد که پس از مرگش به دست پسر نوجوان خود می‌رسد. در این کتاب فلسفی خواننده با مکالمه دو نفر از زمان‌های متفاوت مواجه میشود و فضای رمان سوالات فلسفی و مهمی را در ذهن او ایجاد میکند. مطالعه رمان دختر پرتقالی میتواند شروع خوبی برای علاقه‌مندان به فلسفه و شناخت بهتر دنیای پیرامونشان باشد.
کتاب چنین گفت زرتشت اثر نیچه
نیچه که یکی از پرچالش‌ترین و تاثیرگذارترین فیلسوفان تاریخ است با نوشتن کتاب رمان‌گونه چنین گفت زرتشت تلاش کرده تا همه تفکرات فلسفی خود را بیان کند. این کتاب فلسفی در قالب داستان زرتشت، پیامبر ایرانی، ارائه شده است و داستان از جایی شروع میشود که زرتشت قصد دارد عزلت‌نشینی را کنار گذاشته و خردمندی خود را به مردمان شهر انتقال دهد. در این کتاب با مفاهیم اساسی فلسفه نیچه، یعنی مرگ خدا، بازگشت جاودانه و ابرانسان رو به رو می‌شویم.
کتاب یادداشت‌های زیرزمینی اثر داستایفسکی
داستایفسکی پس از سالها تحمل رنج و کسب تجربه به نگارش کتاب یادداشت‌های زیرزمینی پرداخت. بسیاری این کتاب را پخته‌ترین اثر داستایفسکی می‌دانند و آن را به عنوان نقطه شروع مناسبی برای مطالعه سایر آثار او معرفی می‌کنند. این کتاب که به عنوان اولین اثر در باب فلسفه اگزیستانسیالیسم نیز شناخته میشود، کاراکتر نمادینی دارد. مردی که قهرمان داستان نیست اما نکات مهمی را به خواننده می‌آموزد. او از همه گریخته و به زیرزمین پناه برده و صرفاً به دنبال ارضای نیازهای خودش است. او در جامعه فردی تحقیر شده و در رسیدن به آرزوهایش ناتوان و شکست خورده است.
کتاب سقوط اثر آلبر کامو
آلبر کامو که به عنوان یک فیلسوف ابزوردیسم شناخته میشود، رمان‌ها و نمایشنامه‌های بسیار جذاب و عمیقی درباره زندگی انسان و خیر و شر نوشته است. از بهترین آثار او میتوان به رمان بیگانه و نمایشنامه کالیگولا اشاره کرد؛ اما کتاب سقوط به عقیده فیلسوفان و فلسفه‌دانان بسیاری مانند ژان‌پل سارتر، یکی از بهترین کتاب‌های فلسفی آلبر کامو است. خواننده در این کتاب با شخصیتی به نام ژان باتیست کلمانس رو به روست و همه اتفاقات را از زبان او می‌خواند. این کاراکتر که یک وکیل است همواره در جهت منافع خودش کار کرده اما دیدن صحنه خودکشی یک زن، تاثیر عمیقی بر افکار او میگذارد.
کتاب همه میمیرند اثر سیمون دوبووار
سیمون دوبووار در کتاب فلسفی همه میمیرند به مسئله جاودانگی که از ابتدای تاریخ مهمترین مسئله انسان بوده می‌پردازد. در این کتاب کنت ریموند فوسکا، کاراکتریست که عمری جاودانه دارد و با دختر جوانی به نام رژین آشنا میشود. رژین دچار تناقصی شده است؛ او با وجود اینکه دنیا را بی‌ارزش می‌داند و توانایی تحمل انسان‌ها را ندارد، به دنبال زندگی جاودانه است. فوسکا خاطرات هفت قرن زندگی خود را برای رژین تعریف میکند و برخلاف تصور رژین، جاودانگی را نفرینی برای انسان می‌داند.
کتاب معنای زندگی از دیدگاه فلاسفه بزرگ ویرایش استیون لیچ و جیمز تارتاگلیا
معنای زندگی همواره یکی از حیاتی‌ترین سوال‌های انسان بوده است و فلاسفه زیادی از ابتدای تاریخ تلاش کرده‌اند تا پاسخی برای این سوال که “معنای زندگی چیست؟” بیابند. این کتاب مجموعه بسیار ارزشمندی از نظرات بزرگترین فیلسوفان تاریخ در باب معنی زندگی است. استیون لیچ به کمک جیمز تارتاگلیا سعی کرده‌اند نظریات فلسفی سی‌وپنج فیلسوف بزرگ تاریخ را از کنفسیوس تا رورتی درباره زندگی و معنی آن شرح دهند. هر فصل از این کتاب به یک فیلسوف اختصاص دارد و میتواند گزینه خوبی برای آشنایی با مهمترین نظریات فلسفی پیرامون معنی زندگی باشد.
سخن آخر(کتب فلسفی را چگونه بخوانیم؟)
در انتهای این مطلب، بهتر است با روش‌های آشنا شویم که خواندن کتاب‌های فلسفی و درک ما از آنها را آسان‌تر می‌کنند. اولین موردی که در هنگام شروع به مطالعه یک کتاب فلسفی باید به آن توجه کنیم، زمان است؛ در واقع بهتر است شرایط محیطی مناسب و زمان کافی را برای خواندن یک کتاب فلسفی در نظر بگیریم. با توجه به اینکه کتاب‌های فلسفی سنگین و عمیق هستند.
پیشنهاد میشود در یک بازه زمانی که مطالعه کتاب علاوه بر بازدهی بالا، خسته کننده هم نباشد، این کار را انجام دهیم. همچنین با این ذهنیت مطالعه را شروع کنیم که بیشتر از سایر کتاب‌ها زمان خواهد برد؛ زیرا حتی هنگام مطالعه داستان‌ها و رمان‌های فلسفی ممکن است مجبور شویم برای فهم کامل یک صفحه آن را چند بار بخوانیم و یا احساس کنیم که نیاز به مطالعه دوباره صفحات قبل و مرور مطالب مطالعه شده داریم.
مورد دیگری که میتواند در فهم و درک مطالب یک کتاب فلسفی موثر باشد، هایلایت کردن نکات و جملات کلیدی و مهم است. همچنین میتوان در حین خواندن کتاب، با یادداشت برداری یا حاشیه نویسی به روشن شدن محتوای کتاب کمک کرد و کاوشی نیز در نظرات خود داشت. گفتنی است صحبت با سایر علاقه‌مندان درباره کتاب مطالعه شده و تفکرات و نظریات خود نیز باعث بازتر شدن دیدمان و درک بهتر مطالب خواهد شد.
علاوه بر موارد بالا، شاید بتوان نوشتن را تاثیرگذارترین روش برای جست و جو در عمق مطالب یک کتاب فلسفی و فهم بهتر آن دانست؛ در حقیقت میتوان قبل یا بعد خواندن کتاب عقاید، سوالات، فرضیه‌ها و نتایج خود درباره موضوع کتاب را یادداشت کرده و به تحلیل و بررسی آنها پرداخت. با این روش‌ها و یا روش‌هایی که هر فردی میتواند با توجه به ویژگی‌های شخصیتی خودش داشته باشد، میتوان خواندن کتاب‌های فلسفی را راحت‌تر کرده و فهممان از مطالب آن را بیشتر کنیم.
