هیجان، تجربه‌ای عمیق و پیچیده از احساسات و واکنش‌های فیزیولوژیکی است که تأثیر زیادی بر رفتار و تفکر فرد دارد. درمان هیجان مدار که از مسائل روان درمانی به شمار می رود، به شناسایی، درک، و تنظیم هیجان‌ها تمرکز دارد و به ویژه در حل مشکلات روان‌شناختی و بهبود روابط فردی و بین‌فردی مؤثر است. این رویکرد به افراد کمک می‌کند تا هیجان‌های خود را شناسایی و ابراز کنند، و با استفاده از تکنیک‌هایی برای مدیریت هیجان‌ها، به کاهش اضطراب و افسردگی و بهبود روابط کمک کند. به این ترتیب، EFT می‌تواند به فرد کمک کند تا به رشد شخصی و کیفیت زندگی بهتری دست یابد. در مجموعه پریا صادقی شما عزیزان می توانید علاوه بر دریافت مشاوره روانشناسی و مشاوره تلفنی ، نکات آموزشی حوزه روانشناسی را از مجله ما دنبال کنید.
شناخت و درمان هیجان مدار(EFT)
هیجان‌ها شامل مجموعه‌ای از اجزا هستند که شامل احساسات شخصی، واکنش‌های جسمانی، افکار، تغییرات چهره‌ای و تمایل به اقدام هستند و بسته به شدت مثبت یا منفی بودن هیجان، به شکل‌های مختلف بروز می‌کنند. وقتی می‌گویید “هیجان زده شدم” یا “عملکردم”، به طور همزمان این اجزا را تجربه کرده‌اید. با درک این موضوع، هدف این است که بفهمیم رویکرد درمان هیجان مدار چیست و چگونه می‌توان از این هیجان‌ها برای درمان اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب یا بهبود روابط بین فردی استفاده کرد.
رویکرد درمانی هیجان مدار (EFT)
درمان متمرکز عاطفی یا (Emotionally Focused Therapy) یک نوع روش درمانی است که در سال 1980 معرفی شد. درمان هیجان مدار بر پایه نظریه دلبستگی بزرگسالان بنا شده و هدفش کمک به رشد و بهبود روابط عاطفی و صمیمانه است. به عبارت ساده، EFT به افراد کمک می‌کند تا احساسات و روابط خود را بهتر درک کنند و بهبود بخشند.
درمان هیجان مدار به احساسات و هیجان‌ها به عنوان عوامل مهم در شکل‌گیری تجربه‌های فردی و تعاملات اجتماعی نگاه می‌کند. در این رویکرد، درمانگر و مراجع به بررسی الگوهای رفتاری و هیجانی فرد در رابطه با خودش و دیگران می‌پردازند تا پیوندهای عاطفی را قوی‌تر و امن‌تر کنند. این روش می‌تواند برای زوج‌ها و خانواده‌ها که با تعارضات جدی روبرو هستند مفید باشد و به بهبود روابطشان کمک کند. معمولاً افرادی که به این درمان مراجعه می‌کنند، با احساساتی مانند خشم، ترس، اندوه، یا از دست دادن اعتماد به نفس مواجه هستند.
زوج درمانی با رویکرد درمان هیجان مدار (EFCT)
EFT درمان هیجان مدار یک روش درمانی کوتاه‌مدت و ساختاریافته است و بر اساس نظریه دلبستگی طراحی شده. این روش به ویژه برای حل مشکلات و درگیری‌های ارتباطی مؤثر و سریع است. تحقیقات نشان می‌دهند که EFT در حل اختلافات زوج‌ها نتایج مثبت و ماندگاری داشته است . به ویژه برای روابطی که یکی از طرفین یا هر دو با مشکلاتی مثل اضطراب، افسردگی، خیانت، عدم توانایی در بخشش یا بیماری‌های شدید دست و پنجه نرم می‌کنند، بسیار مفید است.
اهداف اصلی یک درمانگر در زوج درمانی EFT عبارتند از:
- مدیریت و سازماندهی خود در موقعیت‌های حساس و تحریک‌پذیر
- بررسی و تقویت مؤثر جنبه‌های عاطفی و هیجانی در موقعیت‌های دشوار
- کوشش برای تغییر مثبت در طرحواره‌های هیجانی فرد و الگوهای هیجانی در روابط
- تلاش برای برقراری و بازسازی روابط میان زوجین بر مبنای دلبستگی ایمن
درمان فردی با رویکرد درمان هیجان مدار (EFIT)
در درمان ناهنجاری‌ها و مشکلات روانی، مدل درمان هیجان مدار در بررسی و تغییر الگوهای دلبستگی فرد از دوران خردسالی تا سنین بالاتر می‌پردازد. این مدل به تمرکز بر تجربه‌های هیجانی درونی و تغییر الگوهای تعامل فرد با محیط توجه دارد. درمانگر با تغییر این الگوها و اصلاح شناخت‌های فرد، به او کمک می‌کند تا هیجانات و طرحواره‌های هیجانی خود را بهبود بخشد و به سمت تغییرات مثبت در زندگی حرکت کند.
اهداف اصلی یک درمانگر در جلسات درمان فردی EFT عبارتند از:
- تحلیل تجربیات احساسی فرد در موقعیت‌های گوناگون
- ارائه توصیه‌هایی برای بهبود تجربیات احساسی
- تقویت دلبستگی مطمئن و پایدار
- افزایش اعتماد به نفس و ارزش فردی با هدف پذیرش خود به عنوان فردی توانمند و شایسته در مواجهه با چالش‌ها
خانواده درمانی با رویکرد هیجان مدار (EFFT)
این قسمت درباره‌‌ی درمان هیجان‌مدار EFT در خانواده صحبت می‌شود. این روش به بهبود روابط خانوادگی کمک می‌کند و بر روی عواطف و احساسات تمرکز دارد. هدف این روش، بازسازی روابط خانوادگی به شکلی است که اعضا با احساس امنیت بیشتری نسبت به هم رفتار کنند و بتوانند به راحتی احساسات و نیازهای خود را بیان کنند. با این کار، اعضای خانواده قادر خواهند بود روابط قوی‌تری با یکدیگر داشته باشند و تاب‌آوری روانی آن‌ها نیز افزایش می‌یابد.
اهداف اصلی یک درمانگر در جلسات خانواده درمانی EFT عبارتند از:
- شناسایی احساسات و هیجان‌های منفی که باعث ایجاد الگوهای منفی در روابط خانوادگی شده است.
- بازنگری و تحلیل مجدد عواملی که باعث ایجاد نگرانی در اعضای خانواده می‌شود و افزایش آگاهی والدین نسبت به عواملی که ممکن است باعث احساس ناامنی در کودک شود.
- افزایش آگاهی والدین نسبت به نیازهای عاطفی فرزندانشان در زمینه دلبستگی.
- تلاش برای توانمندسازی اعضای خانواده به منظور بیان نیازها و هیجانات خود به روش‌های مؤثر.
درمانگر رویکرد EFT چکار می‌کند؟
در درمان هیجان‌مدار (EFT)، برخلاف روش‌های درمانی دیگر مثل درمان شناختی-رفتاری (CBT) یا پذیرش-تعهد (ACT)، به‌جای تمرکز صرف بر فکرها و اشتباهات شناختی، به هر دو جنبه شناختی و جسمی توجه می‌شود. این رویکرد بر این باور است که احساسات به شدت با بدن و تغییرات فیزیولوژیکی مرتبط‌اند و همچنین فکرها و احساسات نمی‌توانند از هم جدا شوند؛ یعنی نوع ارزیابی ما از موقعیت‌ها بر احساسات ما تأثیر می‌گذارد.
در این روش، درمانگر و بیمار هر دو به طور فعال در فرآیند درمان شرکت دارند. بر خلاف برخی رویکردهای دیگر که درمانگر بیشتر به عنوان شنونده عمل می‌کند، در EFT درمانگر به صورت فعال در بحث و بررسی احساسات بیمار شرکت می‌کند و به بیمار کمک می‌کند تا تجربه هیجانی خود را بهتر درک و اصلاح کند.
در درمان هیجان مدار EFT، درمانگر به‌طور خاص تمرکز دارد بر اینکه احساسات و هیجانات باید به نحوی مدیریت شوند که به بهبود سلامت روانی و آرامش کمک کنند.
سخن آخر: درمان هیجان مدار (EFT) برای چه اختلالاتی موثر است؟
مدل درمان هیجان مدار که ابتدا برای درمان افسردگی و مشکلات خلقی استفاده می‌شد، حالا به یکی از روش‌های موثر در درمان مشکلات زوجین، روابط عاطفی و تعارضات خانوادگی تبدیل شده است. به عبارت ساده، این روش به مرور زمان پیشرفت کرده و حالا در حل مشکلات مربوط به روابط خانوادگی هم خیلی مفید است.
هر هفته میتوانید جدیدترین مقالات حوزه روانشناسی را در بخش مجله روانشناسی پریا صادقی دنبال کنید.
