درمان متمرکز بر شفقت(CFT) : اهداف و تکنیکها

درمان متمرکز بر شفقت چگونه عمل می‌کند؟

این نظریه بر این باور است که سیستم‌های تهدید، سائق و رضایت، که ریشه در تاریخ تکاملی انسان و تلاش برای بقا دارند، همچنان در زندگی امروزی فعال هستند و بر باورها، فعالیت‌ها و هیجانات ما تأثیر می‌گذارند. این سیستم‌ها به انسان‌های اولیه کمک می‌کردند تا از تهدیدها اجتناب کنند، منابع غذایی و صمیمیت جستجو کنند و از تعلق به جامعه لذت ببرند. در حال حاضر، در مواجهه با محرک‌های تهدیدکننده، فرد ممکن است احساساتی مانند ترس، اضطراب و خشم را تجربه کند، رفتارهایی مانند تسلیم، ستیز یا گریز را از خود نشان دهد و جهت‌گیری‌های شناختی مانند تصمیم‌گیری شتاب‌زده یا تفکر قالبی را بروز دهد.

سیستم سائق به هدایت افراد به سمت اهداف و منابعی که لذت و رضایت را فراهم می‌آورد، می‌پردازد و ممکن است به فعالیت‌های پرریسک مانند روابط جنسی محافظت نشده یا سوءمصرف مواد منجر شود. در مقابل، سیستم رضایت بر ایجاد حالت‌های آرامش و شادی پایدار تمرکز دارد و به دنبال ارتباطات اجتماعی مثبت و احساس امنیت است. سیستم تسکین‌دهنده به عنوان تنظیم‌کننده برای سیستم‌های سائق و تهدید عمل می‌کند، به طوری که به مدیریت و تعدیل احساسات ناشی از این سیستم‌ها کمک می‌کند و به ایجاد تعادل و آرامش در فرد و درمان متمرکز بر شفقت می‌پردازد.

تکنیک‌ها و تمرین‌های درمان متمرکز بر شفقت

این درمان به‌عنوان نخستین گام درمانی، به افراد کمک می‌کند تا از طریق تمرین‌های خاص، ذهنی مشفقانه و همدلانه نسبت به خود و دیگران پرورش دهند. هدف CMT ایجاد انگیزه، همدردی و تحمل پریشانی با استفاده از تکنیک‌های ذهن‌آگاهی، آرام‌سازی و تقویت روابط است تا فرد بتواند با نگرشی غیرقضاوتی و بدون سرزنش به مشکلات خود بپردازد و احساسات مثبت را تجربه کند.

افراد در درمان متمرکز بر شفقت موارد زیر را یاد می‌گیرند:

• فعالیت‌های قدردانی در درمان :به فعالیت‌هایی اشاره دارد که باعث لذت و رضایت فرد می‌شود. این فعالیت‌ها شامل تهیه فهرستی از علاقه‌مندی‌ها، اختصاص دادن زمان برای بهره‌برداری از لذت‌ها و سایر رفتارهای پاداش‌دهنده هستند.

• ذهن‌آگاهی در درمان متمرکز بر شفقت: توانایی تمرکز بر لحظه کنونی بدون قضاوت و ارزیابی است.

• تمرین‌های تصویرسازی مشفقانه: شامل استفاده از حافظه هدایت‌شده و تخیلات است که ابتدا ذهن و سپس سیستم‌های فیزیولوژیکی را تحریک می‌کند. هدف این تمرین‌ها ایجاد تصاویری است که سیستم تسکین‌دهنده بدن را فعال کند.

درمانگران برای کمک به افرادی که با احساس «حمله به خود» مواجه‌اند، می‌توانند از تکنیک تصویرسازی حمله به خود به عنوان یک شخصیت دیگر استفاده کنند. این روش به فرد کمک می‌کند تا احساسات و دیدگاه‌های خود نسبت به آن شخصیت مجازی را بررسی کرده و به درک عمیق‌تری از خودانتقادگری برسد. درمانگر می‌تواند سؤالاتی طراحی کند که به شناسایی ویژگی‌های شخصیت مجازی، احساسات نسبت به آن، ریشه‌ها و پیشینه این احساسات، و موانع ابراز شفقت کمک کند. این فرآیند به فرد امکان می‌دهد تا عوامل مؤثر بر احساسات منفی را کشف کرده و با تغییرات و پذیرش‌های لازم، به سمت شفقت و پذیرش خود پیش برود.