آلپرازولام چیست؟
آلپرازولام یک داروی تجویزی از دسته بنزودیازپین‌ها است که برای درمان اضطراب، اختلالات پانیک و بی‌خوابی تجویز می‌شود. این دارو با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی باعث افزایش اثر گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) در مغز شده و در نتیجه باعث ایجاد آرامش، کاهش استرس و اضطراب می‌شود. در مجموعه پریا صادقی شما عزیزان می توانید علاوه بر دریافت مشاوره روانشناسی و مشاوره تلفنی ، نکات آموزشی حوزه روانشناسی را از مجله ما دنبال کنید.
موارد مصرف آلپرازولام
این دارو عمدتاً برای موارد زیر تجویز می‌شود:
- درمان اختلالات اضطرابی: از جمله اختلال اضطراب فراگیر (GAD) و اضطراب اجتماعی
- درمان حملات پانیک: برای کنترل ناگهانی حملات ترس و وحشت
- کمک به درمان بی‌خوابی: به ویژه در افرادی که مشکل به خواب رفتن دارند
- کاهش تنش‌های عصبی: در شرایط خاص مانند افسردگی همراه با اضطراب
- درمان کوتاه‌مدت علائم ترک الکل
آلپرازولام چگونه اثر می‌کند؟
این دارو با تأثیر بر گیرنده‌های GABA در مغز، موجب کاهش فعالیت عصبی، آرامش و خواب‌آلودگی می‌شود. بنزودیازپین‌ها مانند آلپرازولام دارای اثر سریع هستند و معمولاً طی ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پس از مصرف شروع به اثرگذاری می‌کنند.
آیا آلپرازولام اعتیادآور است؟
بله، آلپرازولام دارای پتانسیل بالایی برای وابستگی و سوءمصرف است. مصرف طولانی‌مدت یا خودسرانه آن ممکن است باعث ایجاد تحمل (Tolerance) و در نتیجه نیاز به افزایش دوز شود. همچنین، قطع ناگهانی دارو می‌تواند منجر به علائم ترک شدید از جمله:
- اضطراب شدید و بی‌قراری
- تشنج
- تعریق شدید
- بی‌خوابی و کابوس‌های شبانه
- افسردگی و تغییرات خلقی شدید
به همین دلیل، مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک و مطابق با دستورالعمل مشخص باشد.
دوز مصرفی آلپرازولام
دوز تجویزی آلپرازولام بسته به شرایط بیمار متفاوت است. اما دوز معمول شامل:
- برای اضطراب: ۰.۲۵ تا ۰.۵ میلی‌گرم، سه بار در روز
- برای حملات پانیک: ۰.۵ تا ۱ میلی‌گرم، سه بار در روز
- برای بی‌خوابی: ۰.۲۵ تا ۰.۵ میلی‌گرم قبل از خواب
نکته: افزایش دوز باید تنها با مشورت پزشک صورت گیرد.
عوارض جانبی آلپرازولام
این دارو مانند هر داروی دیگری ممکن است عوارضی ایجاد کند که شامل:
- خواب‌آلودگی و گیجی
- کاهش تمرکز و واکنش‌های کندتر
- سرگیجه و سردرد
- تهوع و مشکلات گوارشی
- کاهش حافظه کوتاه‌مدت
- افزایش ریسک زمین‌خوردن در سالمندان
ملاحظات و هشدارهای مصرف آلپرازولام
- مصرف همزمان با الکل ممنوع است زیرا می‌تواند اثرات آرام‌بخش دارو را افزایش دهد و خطر توقف تنفس و کما را افزایش دهد.
- این دارو ممکن است وابستگی شدید ایجاد کند؛ بنابراین باید فقط در کوتاه‌مدت و طبق دستور پزشک مصرف شود.
- در صورت بارداری و شیردهی، مصرف آلپرازولام توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است روی جنین یا نوزاد تأثیر منفی بگذارد.
- افراد سالمند باید با احتیاط مصرف کنند، زیرا این دارو می‌تواند باعث خواب‌آلودگی بیش‌ازحد و افزایش خطر سقوط شود.
- مصرف همزمان با سایر داروهای آرام‌بخش، ضدافسردگی‌ها و مسکن‌های قوی ممکن است خطرات جدی ایجاد کند.
نحوه قطع مصرف آلپرازولام
قطع ناگهانی آلپرازولام می‌تواند بسیار خطرناک باشد. برای کاهش وابستگی، پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که دوز دارو به تدریج کاهش یابد. فرآیند ترک معمولاً شامل:
- کاهش تدریجی دوز در طی چند هفته
- جایگزینی با داروهای کم‌خطرتر در برخی موارد
- استفاده از روش‌های غیردارویی برای کنترل اضطراب مانند مدیتیشن، ورزش و روان‌درمانی
جمع‌بندی
آلپرازولام یک داروی موثر ولی پرخطر است که فقط باید تحت نظر پزشک و برای دوره‌های کوتاه‌مدت مصرف شود. سوءمصرف این دارو می‌تواند منجر به وابستگی، اعتیاد و عوارض جدی شود. در صورت نیاز به مصرف، همیشه دستورالعمل پزشک را رعایت کنید و از مصرف خودسرانه پرهیز نمایید.
هر هفته میتوانید جدیدترین مقالات حوزه روانشناسی را در بخش مجله روانشناسی پریا صادقی دنبال کنید.
منابع:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9294-bipolar-disorder
- Depression and Bipolar Support Alliance. Bipolar Disorder. (https://www.dbsalliance.org/education/bipolar-disorder/) Accessed 4/12/2022.
- Depression and Bipolar Support Alliance. Bipolar Disorder Statistics. (https://www.dbsalliance.org/education/bipolar-disorder/bipolar-disorder-statistics/) Accessed 4/12/2022.
- Jain A, Mitra P. Bipolar Affective Disorder. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK558998/) [Updated 2021 Nov 21]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022. Accessed 4/12/2022.
- MedlinePlus. Bipolar Disorder. (https://medlineplus.gov/bipolardisorder.html) Accessed 4/12/2022.
- National Alliance on Mental Illness. Bipolar Disorder. (https://www.nami.org/About-Mental-Illness/Mental-Health-Conditions/Bipolar-Disorder) Accessed 4/12/2022.
- National Institute of Mental Health. Bipolar Disorder. (https://www.nimh.nih.gov/health/topics/bipolar-disorder) Accessed 4/12/2022.
