موتیسم انتخابی چیست؟
موتیسم انتخابی، که به آن لالی انتخابی نیز گفته می‌شود، یک اختلال اضطرابی پیچیده است که معمولاً در کودکان رخ می‌دهد. افراد مبتلا به این اختلال در موقعیت‌های خاص اجتماعی، مانند مدرسه یا مکان‌های عمومی، قادر به صحبت کردن نیستند، اما در محیط‌های آشنا مانند خانه به‌راحتی و بدون هیچ مشکلی ارتباط برقرار می‌کنند. این وضعیت اغلب با خجالتی بودن شدید یا مشکلات عاطفی اشتباه گرفته می‌شود، اما علت آن بسیار عمیق‌تر است. در مجموعه پریا صادقی شما عزیزان می توانید علاوه بر دریافت مشاوره روانشناسی و مشاوره تلفنی ، نکات آموزشی حوزه روانشناسی را از مجله ما دنبال کنید.
علائم موتیسم انتخابی
علائم این اختلال می‌تواند به روش‌های مختلفی بروز کند. از جمله:
- عدم توانایی صحبت در محیط‌های خاص: کودک ممکن است در محیط مدرسه نتواند کلامی بگوید اما در خانه با اعضای خانواده به‌راحتی صحبت کند.
- رفتارهای اجتنابی: مانند اجتناب از تماس چشمی، استفاده از حرکات یا اشارات برای بیان نیازها.
- اضطراب شدید: افراد مبتلا معمولاً در موقعیت‌هایی که از آن‌ها انتظار صحبت کردن می‌رود، نشانه‌هایی از اضطراب را نشان می‌دهند.
- وابستگی به محیط امن: کودک در محیط‌های امن و آشنا، مانند خانه یا در حضور دوستان نزدیک، توانایی صحبت کردن دارد.
علل بروز موتیسم انتخابی
علل اصلی این اختلال می‌تواند به عوامل زیر مرتبط باشد:
- عوامل ژنتیکی: احتمال ابتلا به موتیسم انتخابی در کودکانی که والدین یا اقوام آن‌ها سابقه اضطراب دارند، بیشتر است.
- عوامل محیطی: تربیت سختگیرانه یا محیط‌های پرتنش می‌تواند خطر بروز این اختلال را افزایش دهد.
- تجارب ناخوشایند گذشته: تجربه‌های منفی مانند تنبیه شدید یا تحقیر در جمع می‌توانند به لالی انتخابی منجر شوند.
روش‌های تشخیص موتیسم انتخابی
تشخیص موتیسم انتخابی باید توسط یک روان‌شناس یا روان‌پزشک مجرب صورت گیرد. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
- مصاحبه با والدین و معلمان: بررسی تاریخچه رفتاری کودک و مشاهده رفتارهای او در محیط‌های مختلف.
- آزمایش‌های روانشناسی: انجام ارزیابی‌های استاندارد برای بررسی اضطراب و دیگر مشکلات روانی.
- مشاهده مستقیم: روان‌شناس رفتار کودک را در موقعیت‌های مختلف اجتماعی مشاهده می‌کند.
بهترین روش‌های مقابله با موتیسم انتخابی
برای مقابله با این اختلال، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد که در ادامه به برخی از مؤثرترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
درمان رفتاری-شناختی (CBT)
این روش یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای موتیسم انتخابی است. درمان‌گر با کمک تکنیک‌هایی مانند قرارگیری تدریجی در موقعیت‌های اضطراب‌آور و تکنیک‌های آرام‌سازی به کودک کمک می‌کند تا به‌مرور بر ترس خود غلبه کند.
آموزش والدین و معلمان
والدین و معلمان نقش بسیار مهمی در کمک به کودک مبتلا دارند. از جمله:
- ایجاد محیط امن: تشویق کودک به صحبت کردن بدون فشار آوردن به او.
- استفاده از تکنیک‌های تشویقی: پاداش دادن به کودک برای تلاش در صحبت کردن.
- پرهیز از انتقاد: اجتناب از سرزنش یا فشار آوردن به کودک برای صحبت کردن.
درمان دارویی
در موارد شدید، ممکن است روان‌پزشک داروهای ضد اضطراب تجویز کند. این داروها معمولاً برای کاهش علائم اضطراب به کار می‌روند و به کودک کمک می‌کنند راحت‌تر با موقعیت‌های اجتماعی مواجه شود.
گروه درمانی
گروه درمانی به کودکان اجازه می‌دهد تا در محیطی حمایت‌گرانه با کودکان دیگری که مشکلات مشابه دارند، تعامل کنند. این روش می‌تواند اعتمادبه‌نفس آن‌ها را تقویت کند.
کاردرمانی و گفتاردرمانی
متخصصان گفتاردرمانی می‌توانند با ارائه تمرین‌هایی برای بهبود مهارت‌های ارتباطی، به کودکان کمک کنند. همچنین، کاردرمانی می‌تواند به کاهش اضطراب عمومی کودک کمک کند.
چگونه می‌توان از بروز موتیسم انتخابی پیشگیری کرد؟
پیشگیری از این اختلال مستلزم توجه به عوامل زیر است:
- تقویت اعتمادبه‌نفس کودک: تشویق کودک به بیان نظرات خود و احترام به احساسات او.
- ایجاد محیط حمایتی: فراهم کردن محیطی که کودک در آن احساس امنیت و آرامش کند.
- شناسایی و درمان زودهنگام اضطراب: اگر نشانه‌های اضطراب در کودک مشاهده شود، باید فوراً اقدامات لازم انجام گیرد.
نتیجه‌گیری
موتیسم انتخابی یک اختلال قابل درمان است که با مداخلات مناسب می‌توان آن را مدیریت کرد. شناخت علائم، مراجعه به متخصصان مجرب، و استفاده از روش‌های درمانی مناسب می‌تواند تأثیر چشمگیری بر بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا داشته باشد. والدین و معلمان نیز با ایجاد محیط‌های امن و حمایتی می‌توانند نقش مهمی در کاهش اضطراب و کمک به کودکان ایفا کنند.
در آخر شما عزیزان می توانید برای مشاوره روانشناسی و مراجعه به پزشک با ما در تماس باشید.
هر هفته میتوانید جدیدترین مقالات حوزه روانشناسی را در بخش مجله روانشناسی پریا صادقی دنبال کنید.
منبع:
