اختلال هیپومانیا چیست؟
هیپومانیا یکی از اختلالات روانپزشکی است که به عنوان یک حالت خلقی غیرعادی شناخته میشود. این وضعیت شامل دورههایی از سرخوشی بیشازحد، افزایش انرژی، تحریکپذیری و رفتارهای غیرمعمول است. برخلاف مانیا، که شدیدتر است و معمولاً نیاز به بستری شدن دارد، هیپومانیا تأثیرات مخرب کمتری دارد اما همچنان میتواند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. در مجموعه پریا صادقی شما عزیزان می توانید علاوه بر دریافت مشاوره روانشناسی و مشاوره تلفنی ، نکات آموزشی حوزه روانشناسی را از مجله ما دنبال کنید.
علائم اختلال هیپومانیا
علائم هیپومانیا معمولاً حداقل چهار روز متوالی ادامه دارند و شدت آنها کمتر از مانیا است. برخی از نشانههای رایج شامل موارد زیر هستند:
- افزایش انرژی و فعالیت بدنی
- احساس سرخوشی یا شادمانی افراطی
- کاهش نیاز به خواب بدون احساس خستگی
- افزایش سرعت گفتار و تفکر
- افزایش اعتمادبهنفس و احساس توانمندی بیشازحد
- رفتارهای بیپروا مانند خریدهای غیرضروری، قمار یا تصمیمگیریهای عجولانه
- افزایش میل جنسی و رفتارهای پرخطر
- تحریکپذیری و زود از کوره در رفتن
علل و عوامل خطر هیپومانیا
هیپومانیا ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. عوامل ژنتیکی، تغییرات شیمیایی در مغز، مصرف داروها و شرایط محیطی میتوانند نقش مهمی در بروز این اختلال داشته باشند.
1. عوامل ژنتیکی
اگر در خانواده فرد سابقه اختلال دوقطبی یا سایر بیماریهای روانی وجود داشته باشد، احتمال بروز هیپومانیا بیشتر خواهد بود.
2. تغییرات شیمیایی مغز
عدم تعادل در انتقالدهندههای عصبی مانند دوپامین و سروتونین میتواند به این اختلال منجر شود.
3. مصرف مواد محرک
استفاده از مواد مخدر، الکل، یا برخی داروهای محرک ممکن است دورههای هیپومانیا را تحریک کند.
4. استرس و شرایط محیطی
قرار گرفتن در شرایط پرتنش، ضربههای روحی، تغییرات ناگهانی زندگی مانند از دست دادن عزیزان یا تغییر شغل میتوانند محرک این اختلال باشند.

تشخیص هیپومانیا
تشخیص هیپومانیا توسط روانپزشک یا روانشناس بالینی انجام میشود. مصاحبههای بالینی، بررسی سابقه خانوادگی و پرسشنامههای روانشناختی از جمله روشهای رایج تشخیصی هستند. پزشکان معمولاً از راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) برای ارزیابی بیماران استفاده میکنند.
درمان اختلال هیپومانیا
درمان هیپومانیا معمولاً ترکیبی از دارودرمانی، رواندرمانی و تغییر سبک زندگی است.
1. دارودرمانی
داروهای مورد استفاده برای درمان هیپومانیا شامل موارد زیر هستند:
- داروهای تثبیتکننده خلقی مانند لیتیوم، والپروات سدیم و کاربامازپین
- داروهای ضدروانپریشی غیرمتعارف مانند اولانزاپین، کوئتیاپین و ریسپریدون
- داروهای ضدافسردگی در صورت نیاز، همراه با تثبیتکنندههای خلق
2. رواندرمانی
رواندرمانی نقش مهمی در مدیریت هیپومانیا دارد. برخی از موثرترین روشها شامل:
- درمان شناختی-رفتاری (CBT) برای تغییر الگوهای فکری و رفتاری ناسالم
- درمان مبتنی بر تنظیم هیجان برای کمک به مدیریت احساسات شدید
- رواندرمانی بینفردی و اجتماعی برای بهبود روابط و کاهش استرس
3. تغییر سبک زندگی
برای مدیریت هیپومانیا، رعایت نکات زیر توصیه میشود:
- حفظ برنامه خواب منظم و پرهیز از کمخوابی
- مدیریت استرس از طریق تکنیکهای آرامسازی مانند مدیتیشن و یوگا
- اجتناب از مصرف الکل و مواد محرک
- داشتن برنامهریزی مشخص برای فعالیتهای روزانه

تفاوت بین هیپومانیا و مانیا
بسیاری از افراد هیپومانیا را با مانیا اشتباه میگیرند، اما تفاوتهای مهمی بین این دو اختلال وجود دارد:
ویژگی | هیپومانیا | مانیا |
---|---|---|
شدت علائم | خفیف تا متوسط | شدید |
مدتزمان | حداقل 4 روز | حداقل 1 هفته |
نیاز به بستری شدن | معمولاً نیاز ندارد | اغلب نیاز به بستری شدن دارد |
تأثیر بر زندگی روزمره | میتواند مشکلساز باشد اما فرد هنوز قادر به انجام کارهای روزمره است | معمولاً عملکرد فرد را به شدت مختل میکند |
علائم روانپریشی | ندارد | ممکن است شامل توهم یا هذیان باشد |
آیا هیپومانیا خطرناک است؟
اگرچه هیپومانیا معمولاً کمتر از مانیا خطرناک است، اما میتواند زندگی فرد را دچار اختلال کند. تصمیمات عجولانه، رفتارهای پرخطر و مشکلات شغلی یا اجتماعی از جمله پیامدهای این وضعیت هستند. در برخی موارد، هیپومانیا میتواند به مانیا یا افسردگی شدید منجر شود، بنابراین درمان بهموقع ضروری است.
نتیجهگیری
اختلال هیپومانیا یکی از اختلالات خلقی است که تأثیرات مهمی بر زندگی فرد دارد. با شناخت علائم، تشخیص بهموقع و دریافت درمان مناسب، میتوان از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرد.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائم هیپومانیا را تجربه میکنید، توصیه میکنیم به یک متخصص روانپزشکی مراجعه کنید. با استفاده از ترکیبی از دارودرمانی، رواندرمانی و تغییر سبک زندگی، امکان مدیریت این اختلال و داشتن یک زندگی سالمتر وجود دارد.

هر هفته میتوانید جدیدترین مقالات حوزه روانشناسی را در بخش مجله روانشناسی پریا صادقی دنبال کنید.
منبع: healthline